Η ΘΕΑ ΔΗΜΗΤΡΑ Η ΘΕΑ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ

Η Δήμητρα είναι μια θεά που αφιέρωσε όλη σχεδόν την ζωή της στους ανθρώπους. Σχεδόν τον πιο πολύ καιρό ήταν κάτω στην γη και τους μάθαινε πώς να οργώνουν, πώς να θερίζουν, πώς να ποτίζουν και πώς να τρέφουν τα κατοικίδια ζώα. Στα χέρια της κράταγε πάντα έναν χρυσό δρεπάνι που συμβόλιζε τους γεμάτους στάχυα αγρούς. Απ’ όπου πέρναγε οι πολιτείες πλούταιναν κι η γη γέμιζε καρπούς, τα λιβάδια πρασίνιζαν και τα ζώα πλήθαιναν. Σύντροφό της αχώριστο είχε πάντα τον γιο της Πλούτο που ‘ταν πάντα πρόθυμος να σκορπίσει αφθονία. Μαζί με τον Δία έκανε ένα παιδί την Περσεφόνη, την πολυαγαπημένη της κόρη.

Την Περσεφόνη την αγάπησε ο Πλούτωνας, ο θεός του βασιλείου των νεκρών κι αποφάσισε να την παντρευτεί και να την πάρει στο παλάτι του. Πως θα ‘ταν όμως δυνατόν μια τόσο όμορφη και χαρούμενη κοπέλα σαν κι αυτή να δεχτεί ν’ αφήσει την ηλιόλουστη γη και να κατέβει στο σκοτεινό του βασίλειο; Μάλλον θ’ αρνιόταν. Γι’ αυτό σκέφτηκε να την κλέψει και μάλιστα κρυφά απ’ τη μανά της.Έτσι ένα ωραίο πρωινό που η Περσεφόνη μάζευε λουλούδια, παραφύλαξε κι όταν σε μια στιγμή βρήκε ευκαιρία, έσκισε το χώμα στα δυο με το χρυσό του άρμα και την άρπαξε. Απελπισμένη κραυγή που τάραξε συθέμελα τη γη έβγαλε η μικρή θεά, μα κανείς δεν μπόρεσε να τη βοηθήσει.Ακούγοντας από μακριά την φοβισμένη φωνή της κόρης της η Δήμητρα ταράχτηκε ολόκληρη. Αμέσως πήγε εκεί που έπαιζαν οι φίλες τις μα καμία δεν ήξερε τι είχε γίνει. Δυστυχισμένη η θεά άρχισε να ψάχνει όλα τα μέρη για να την βρει. Τίποτα όμως…Εξαντλημένη ζήτησε τη βοήθεια της θεάς του φεγγαριού, της Εκάτης. Αυτή της είπε πως μπορεί να ξέρει ο Ήλιος που τίποτα δεν ξεφεύγει από τ’ ακοίμητα μάτια του που περιδιαβαίνουν τον κόσμο όλη μέρα.

Ο Ήλιος πράγματι ήξερε και της είπε τι είχε συμβεί. Θυμωμένη η θεά, ορκίστηκε να μην
ξανανέβει στον Όλυμπο και να μην ξαναφήσει το χώμα να καρπίσει ώσπου να ξαναπάρει πίσω την πολυαγαπημένη της κόρη…- …και το δρεπάνι μου στα δυο θα το κόψω μιας κι αχρείαστο πια θα ‘ναι, σαν ούτε ένα κλωνάρι σιταριού δεν θα φυτρώσει…μεταμορφώθηκε λοιπόν σε μια ζαρωμένη φτωχή γριά κι άρχισε να γυρίζει σε πόλεις και σε χωριά να ξεχάσει τον πόνο της μα του κάκου…
Κουρασμένη κάποτε έφτασε και στην Ελευσίνα, όπου κάθισε σε μια πέτρα να ξεκουραστεί. Σε λίγο φάνηκαν κάτι κοπέλες, που μόλις την είδαν έτσι στεναχωρημένη να κλαίει, τη λυπήθηκαν και τη ρώτησαν τι έχει. Η Δήμητρα τότε, τους είπε ψέματα πως την έλεγαν Δηώ, πως είχε ξεφύγει από κάτι πειρατές που την είχαν κλέψει και πως γύρευε δουλειά. τότε οι κοπέλες της είπαν πως ήταν κόρες του βασιλιά της Ελευσίνας, Κελεού κι αν ήθελε θα μπορούσε να πάει μαζί τους στο παλάτι και ν’ αναθρέψει το μικρό τους αδέρφι τον Δημοφώντα. Πράγματι έτσι κι έγινε. Ο Κελεός κι η γυναίκα του Μετάνειρα της φέρθηκαν με καλοσύνη κι η Δήμητρα για να τους ανταμείψει θέλησε να κάνει τον Δημοφώντα αθάνατο περνώντας κάθε βράδυ το σώμα του απ’ τη φωτιά.

Μια νύχτα όμως την ανακάλυψε η Μετάνειρα, που χωρίς να ξέρει τίποτα φοβήθηκε κι έβαλε τις φωνές. Θυμωμένη η θεά της έδωσε πίσω το παιδί και αφού είπε στον Κελεό ποια ήταν, του ζήτησε να της φτιάξει ένα ναό για να πάει να μείνει μακριά απ’ όλους. Στο μεταξύ όλη η γη είχε ερημώσει.Οι άνθρωποι πέθαιναν απ’ την πείνα και παρακάλαγαν τη Δήμητρα να τους λυπηθεί. Όμως τη θεά λίγο την ένοιαζε για τον πόνο τους, μιας και ο δικός της, της φαινόταν πιο μεγάλος και αγιάτρευτος. Τότε ο Δίας έστειλε τον Ερμή στον Άδη για να φέρει πίσω την Περσεφόνη στη μάνα της. Μα ο Πλούτωνας δεν την άφησε να φύγει παρά μόνο αφού του υποσχέθηκε πως θα μοιράσει το χρόνο στα δυο και το ένα μισό θα το περνάει κοντά του. Κι από τότε όταν ανέβαινε στη γη η Περσεφόνη, όλα λουλούδιαζαν και κάρπιζαν κι ο ουρανός γινόταν γαλάζιος. Μα σαν κατέβαινε στον άντρα της, λυπημένη η θεά τ’ άφηνε όλα να ξεραθούν και τότε ακολουθούσαν οι κρύοι μήνες του χειμώνα.

Επειδή η Δήμητρα δεν μπορούσε πάντα να ταξιδεύει και να διδάσκει τους ανθρώπους, σκέφτηκε να μάθει σε κάποιον τη δουλειά της και να τον στείλει στα πέρατα του κόσμου για να την διαδώσει. Τότε θυμήθηκε πάλι την οικογένεια του Κελεού, που της είχε φερθεί τόσο καλά και αποφάσισε να δώσει τη θέση της στον μεγαλύτερο γιο του, τον Τριπτόλεμο. Από τότε λοιπόν ο Τριπτόλεμος έγινε προστατευόμενός της και πολλές φορές η θεά τον γλίτωσε από τον θάνατο, όπως μια νύχτα στη Σκυθία, όπου ο βασιλιάς της χώρας, Λύγκος, θέλησε να σκοτώσει τον νέο, αν κι ήξερε πως ήταν σταλμένος από τη θεά, επειδή τον ζήλευε. Η Δήμητρα θυμωμένη για να τον τιμωρήσει τον μεταμόρφωσε σε αγριογούρουνο.Αλλά και κάθε φορά που κάποιος θνητός δεν την σεβόταν έβρισκε σκληρή τιμωρία.

Κάτι τέτοιο έγινε και με τον βασιλιά της Θεσσαλίας Ερυσίχθονα, που θέλοντας να χτίσει ένα
παλάτι, έκοψε δένδρα απ’ το ιερό της δάσος. Η Δήμητρα τον καταδίκασε να πεινάει αιώνια κι ο δυστυχισμένος βασιλιάς στο τέλος έφαγε και το ίδιο του το σώμα απ’ την πολλή πείνα, βρίσκοντας έτσι άσχημο θάνατο.Μα έστω κι αν μερικές φορές στεκόταν τόσο σκληρή, αυτό δεν εμπόδισε καθόλου τους ανθρώπους να την αγαπούν γιατί ήταν δίκαιη και πάντα έτοιμη να τους βοηθήσει. Γι’ αυτό και της είχαν αφιερώσει αμέτρητους ναούς κι έκαναν διάφορες γιορτές για να την τιμήσουν. Όσο για την Δήμητρα, τους ανταπόδινε την αγάπη τους με καταπράσινα λιβάδια κι αγρούς γεμάτους ώριμο σιτάρι.

     Όπως φανερώνει και το όνομά της, η Δήμητρα είναι η μάνα Γη. Δεν θα πρέπει

από τον χαρακτηρισμό αυτό να την συγχέουμε με την γιαγιά της την Γαία. Η

Δήμητρα είναι η θεά της γονιμότητας, η προστάτιδα της γεωργίας και των

καλλιεργειών γενικότερα, η θεά της βλάστησης και συνήθως απεικονίζεται να

κρατάει κάποιο στάχυ και σε ορισμένες περιπτώσει δάδα. Κόρη του Κρόνου και της

Ρέας και η Δήμητρα από νωρίς είχε την ίδια μοίρα με τα αδέλφια της καταλήγοντας

στο στομάχι του πατέρα της έως ο Δίας να τους απελευθερώσει.

       Από νωρίς, όπως όλες οι θεές, για την ομορφιά και τα γενικότερα προσόντα της

έγινε στόχος για πολλούς θεούς. Πρώτος ήταν ο Δίας αυτός που κατάφερε με

τέχνασμα να την εξαπατήσει και να σμίξει μαζί της. Αν και η Δήμητρα από την αρχή

αντιστεκόταν σε κάθε επίδοξο και φιλόδοξο που προσπαθούσε να την

αποπλανήσει, Ο Δίας μεταμορφωμένος σε ταύρο κατάφερε να κάμψει τις

αντιστάσεις της. Από την ένωσή τους προέκυψε η Περσεφόνη, η πολύαγαπημένη

κόρη της Δήμητρα στην οποία αφωσιώθηκε ολοκληρωτικά και ο πόνος της ήταν

απερίγραπτος όταν την απήγαγε ο Πλούτωνας στο σκοτεινό του βασίλειο.

       Εκτός από τον Δία και ο Ποσειδώνας δεν μπορούσε και δεν ήθελε να αντισταθεί

μπροστά στην ομορφιά της αδερφής του. Συνεχώς έψαχνε να βρει το κατάλληλο

τέχνασμα για να την αποπλανήσει αφού και αυτός όπως και ο Δίας είχε γνωρίσει

την άρνηση από την αδελφή του. Τελικά κατόρθωσε κυνηγώντας την και αφού

προηγουμένως η Δήμητρα στην προσπάθειά της να του ξεφύγει μεταμορφώθηκε σε

φοράδα και κρύφτηκε στο κοπάδι του γιου του Απόλλωνα Όνκιου, να την εντοπίσει,

και μεταμορφωμένος και αυτός σε άλογο έσμιξε μαζί της. Από την θεική αυτή

ένωση προέκυψαν δύο απόγονοι. Πρόκειται για δύο πλάσματα θαυμαστά, το

πρώτο ήταν μία κόρη, το όνομα της οποίας δεν επιτρεπόταν να αναφερθεί (

πρόκειται για την Δέσποινα, θεά της γονιμότητας) και ο Αρίων ένα θαυμαστό

πανέμορφο άλογο το οποίο είχε ανθρώπινη λαλιά (το άλογο αυτό πέρασε στην

?κατοχή? του Ηρακλή και τέλος του Άδραστου).

       Τέλος ένας από τους ερωτικούς μύθους της θεάς Δήμητρας που αξίζει να

αναφερθεί στο σημείο αυτό, είναι ο έρωτάς της με έναν πανέμορφο θνητό, τον

Ιάσωνα Ήταν στο γάμο του Κάδμου και της αρμονίας που αντικρίζοντας θαμπωμένη

από την ομορφιά του τον ερωτεύτηκε και αμέσως εγκατέλειψε μαζί του το γάμο και

σε έναν καλά οργωμένο αγρό ενώθηκε μαζί του. Μετά την συνεύρεση τους

επέστρεψαν στον γάμο, με λάσπες στο σώμα τους αλλά και τα υπόλοιπα ερωτικά

σημάδια που φανέρωναν το τι είχε προηγηθεί. Όλοι δυσαρεστήθηκαν αντικρίζοντας

τους, ιδιαίτερα ο Δίας ο οποίος δεν ήθελα οι θεές να ενώνονται με κοινούς θνητούς

και κεραυνοβόλησε τον νεαρό Ιάσωνα. Ύστερα από λίγος καιρός, ο καρπός του

έρωτά της με τον νεαρό θνητό είδε το φως της ζωής. Το όνομά του, Πλούτος.

       Πολλοί οι μύθοι που συνδέονται με την θεά Δήμητρα. Ο γνωστότερος όλων η

απαγωγή της κόρης της Περσεφώνης από τον Πλούτωνα (περιγράφεται στις

πληροφορίες σχετικά με τον Άδη. Άλλοι μύθοι είναι η ανατροφή του Δημοφώντα, το

ταξίδι του Τριπτόλεμου και η τιμωρία του Ερισύχθονα. 

       Ως προστάτιδα της καλλιέργειας και της γεωργίας η Δήμητρα λατρευόταν

κυρίως σε αγροτικές περιοχές. Ήταν η προστάτιδα των γεωργών και αυτή την

τιμούσαν όπως της άξιζε. Η λατρεία της θεάς Δήμητρας συνδέεται επίσης και με

πολλές μυστηριακές τελετές του αρχαίου κόσμου, όπως τα Ελευσίνια μυστήρια,

τελετές που είχαν ως σκοπό την κάθαρση και την εξύψωση της ανθρώπινης

υπόστασης.