Οι Ώρες

Οι Ώρες συνήθως συνδυάζονται με τις Χάριτες και κάποιες φορές συγχέονται μαζί τους. Πρόκειται για Θεότητες που μας είναι πολύ δύσκολο να καθορίσουμε την ουσία τους και τις δικαιοδοσίες τους. Ο Όμηρος τις αναφέρει ως φύλακες των πυλών του ουρανού: « Και η Ήρα με βιάση χτυπάει τα’ άλογα με το μαστίγιο και οι πύλες ου ουρανού βρόντηξαν από μόνες τους, οι πύλες που από τις Ώρες φυλάγονταν γιατί αυτές για χρέος είχαν τον Όλυμπο και τα πλατιά τα ουράνια με σύννεφο πυκνό να ανοιγοκλείνουν». Σε άλλο σημείο βλέπουμε τις Ώρες στην υπηρεσία της Θεάς Ήρας. Σύμφωνα δε με τον ομηρικό ύμνο, αυτές υποδέχτηκαν την Αφροδίτη που «η υγρή πνοή του Ζέφυρου την είχε σπρώξει ως τα’ ακρογιάλια της Κύπρου..».

Στους Ομηρικούς Ύμνους θεωρούνται βοηθοί της Αφροδίτης όπως ακριβώς και οι Χάριτες. Παρουσιάζονται στην ακολουθία του Διονύσου και σύντροφοι στο παιχνίδι της Περσεφόνης. Ακόμα και ο Πάνας, Θεός των κοπαδιών και των δασών, χαίρεται μαζί τους.

Στον ομηρικό ύμνο αναφέρονται ως κόρες του Διός. Ο Ησίοδος αναφέρει πως οι Ώρες είναι κόρες του Διός από τη Θέμιδα. Είναι τρείς, η Ευνομία, η Δίκη και η Ειρήνη και εφορεύουν τα ανθρώπινα έργα. Στην Αθήνα τις ονόμαζαν Θαλλώ, Αυξώ και Καρπώ.

Ο Πίνδαρος τις επικαλείται συχνά, προσθέτοντας ότι κατοικούσαν στην Κόρινθο: « Μέσα στα τείχη της κατοικεί η Ευνομία με τις αδελφές της: τη Δίκη που είναι στήριγμα γερό των πόλεων και την Ειρήνη την πιστή συντρόφισσά της. και οι τρείς αυτές της Θέμιδας κόρες ξακουστές μοιράζουν στους θνητούς τα πλούτη και την αλαζονεία από κοντά τους διώχνουνε, του κορεσμού που είναι μάνα».

Οι Ώρες, λοιπόν, είναι Θεότητες της φύσης που συμβολίζουν τα δώρα που χαρίζει η φύση στο γένος των ανθρώπων, μοιράζοντάς τα σε κανονικές περιόδους – εποχές, ενώ ταυτόχρονα είναι και Θεότητες της ηθικής, που φροντίζουν να βασιλεύει ανάμεσα στους ανθρώπους η δικαιοσύνη και η ισονομία. Έχουν όλες τις ίδιες δικαιοδοσίες κι ας τους δίνει ο Ησίοδος διαφορετικά ονόματα. Είναι αχώριστες, ενεργούν πάντα με μία γνώμη και μάλιστα τις βλέπουμε πάντα όλες μαζί απέναντι στις άλλες Θεότητες. Ο ρόλος τους απέναντι σ’ αυτές είναι πάντα ευεργετικός και πάντα είναι στις διαταγές τους.

Οι Θεοί εμπιστευτήκανε σ’ αυτές τον γιο του Απόλλωνα και της Κυρήνης, τον Αρισταίο (ή Αριστέα) και λέει ο Πίνδαρος: «Στα γόνατά τους θε ν’ ακουμπήσουνε το θεϊκό παιδί, αυτές θα στάξουνε στα χείλη του νέκταρ κι αμβροσία κι αθάνατο θε να το κάνουνε σαν τον Απόλλωνα και τον σεπτό τον Δία». Μία άλλη παράδοση αναφέρει ότι οι Ώρες στεφανώσανε με κισσό τον Διόνυσο αμέσως μετά την γέννησή του, ενώ κατά έναν άλλον μύθο, φασκιώσανε τον νεογέννητο Ερμή. Παραστάθηκαν στον Ήφαιστο, όταν υπακούοντας στην προσταγή του Διός έφτιαξε την Πανδώρα και «στεφάνωσαν την Πανδώρα με άνθη  ανοιξιάτικα». Τις συναντούμε, επίσης, στην ακολουθία της Περσεφόνης, όταν επανέρχεται στον επάνω κόσμο.

Κατά την Ελληνιστική περίοδο ο τύπος των Ωρών μεταμορφώθηκε ριζικά, αλλάζοντας κάθε τόσο λίγο λίγο και καταλήγοντας σε προσωποποίηση των εποχών, οπότε η καθεμιά απόκτησε συγκεκριμένες και περιορισμένες δικαιοδοσίες. Από τρείς που ήταν έγιναν τέσσερις και τελικά ο αριθμός τους πολλαπλασιάστηκε έτσι που καθεμιά τους αντιστοιχούσε σε μία υποδιαίρεση της μέρας, φτάνοντας στη σημερινή σημασία της λέξης ώρα.   

Τις βρίσκουμε σε πολλά αρχαϊκά αγγεία : στη σκηνή της απελευθέρωσης του Φινέα, στο γάμο του Πηλέα με τη Θέτιδα κ.α. Αναγνωρίζονται από τα στέμματα που φορούν στο κεφάλι ή από τα λουλούδια που κρατούν στο χέρι. Χρησιμοποιούνται ως διακοσμητικό θέμα σε έργα υψηλής στάθμης. Σύμφωνα με τον Παυσανία, εικονίζονται στο ερεισίνωτο του θρόνου των Αμυκλών απέναντι από τις Μοίρες. Ο Φειδίας τις είχε λαξέψει, μαζί με τις Χάριτες, στο θρόνο του Διός της Ολυμπίας. Εικονίζονταν , ακόμα, στο διάδημα που στόλιζε το κεφάλι της Ήρας, στο άγαλμα που είχε φιλοτεχνήσει ο Πολύκλειτος και βρισκόταν στο ξακουστό ιερό της Θεάς στο Άργος. Σε ένα, δε ερυθρόμορφο αγγείο των αρχών του 5^ου π.χ. αι., έργο του Αθηναίου γλύπτη Σωσία, τις βλέπουμε παρέα με την Αμφιτρίτη, την Εστία, τον Ερμή, την Αρτέμιδα και τον Ηρακλή.

ΠΗΓΕΣ: Ζαν Ρισπέν "Ελληνική Μυθολογία", newsn.wordpress.com