Ο αρχαιολογικός χώρος και ο Ναός του Απόλλωνος Ζωστήρος στον "Αστέρα" Βουλιαγμένης

Ο Ναός του Απόλλωνος 

Εκεί όπου σήμερα οι παραθεριστές απολαμβάνουν την ηρεμία του τοπίου με την πυκνή βλάστηση και την ευεργετική αύρα της θάλασσας κάποτε, στο βαθύ παρελθόν, οι άνθρωποι έφτιαχναν τα σπίτια τους, ιδρύοντας μικρές εγκαταστάσεις και εκμεταλλευόμενοι- τότε, όπως και τώρα τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης θέσης. Στην ίδια περιοχή, στον «Αστέρα» της Βουλιαγμένης δηλαδή, η οποία κατακλύζεται καθημερινά από λουομένους και όπου οι εξωστρεφείς δραστηριότητες έχουν τον πρώτο λόγο, οι αρχαίοι είχαν ιδρύσει το ιερό τους. Αφιερωμένο στον Απόλλωνα Ζωστήρα τελούσε σε διαρκή «συνομιλία» με το μεγάλο ιερό των Κυκλάδων τη Δήλο, όπου η λατρεία του θεού ήταν στο απόγειό της. Και από τη σημερινή παραλία έφευγαν γεμάτα πιστούς τα πλοία της αρχαιότητας προκειμένου να φθάσουν στο νησί. 

Ο Ναός του Απόλλωνος σήμερα, παρά την υποτιθέμενη πρόβλεψη για αναστήλωσή του

Το γεγονός ότι η περιφραγμένη έκταση των 278 στρεμμάτων του «Αστέρα» περιλαμβάνει σημαντικές αρχαιότητες είναι γνωστό. Το 2008 όμως είχαμε μία νέα αποκάλυψη: ανάμεσα στις καμπάνες του συγκροτήματος ήρθαν στο φως προϊστορικές αρχαιότητες: μια εγκατάσταση της πρωτοελλαδικής εποχής (3η χιλιετία π.Χ.), με άκρως ενδιαφέροντα ευρήματα. Και πάνω της ακριβώς άλλα κτίρια, της κλασικής εποχής αυτά. 

Ειδώλια μεταξύ των οποίων και δύο που έχουν το σχήμα φαλλού, ένας μικροσκοπικός πέλεκυς από πράσινο λίθο, σμίλες, πληθώρα λίθινων εργαλείων, απολεπίσματα και λεπίδες οψιανού και βέβαια άφθονη κεραμική βρίσκονται ανάμεσα στα ευρήματα της προϊστορικής εποχής, που ήρθαν στο φως κατά τις ανασκαφές που έγιναν στην κατάφυτη περιοχή των καμπανών του Αστέρα ΑΕ. Το αίτημα της εταιρείας «Αστέρας ΑΕ» προς την ΚΣτ΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων ανέφερε το εξής: άδεια για την ανακαίνιση εγκαταστάσεών του (είσοδο και καμπάνες) και για την τοποθέτηση υπόγειων δικτύων πυρόσβεσης, ηλεκτροδότησης και υδροδότησης. Και στις δύο περιπτώσεις ήταν αναμενόμενο ότι θα εντοπισθούν αρχαία. Οπως και συνέβη. 

Υπό την επίβλεψη των αρχαιολόγων κ. Γιάννου Κουράγιου και των κυριών Μαίρης Γιαμαλίδη και Λίνας Μακραδήμα ανοίχτηκαν σε διάρκεια τεσσάρων μηνών 40 αρχαιολογικά σκάμματα, διαστάσεων 5Χ5 μέτρα το καθένα. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες καθώς οι ρίζες των πεύκων βρίσκονταν κυριολεκτικά μέσα στα αρχαία. Οπου όμως έρχονταν στο φως, τα κανάλια των δικτύων άλλαζαν πορεία προκειμένου να προστατευθούν και να διατηρηθούν οι αρχαιότητες. Η πρόβλεψη, άλλωστε, όπως επισημαίνει η προϊσταμένη της Εφορείας κυρία Εφη Λυγκούρη είναι να παραμείνουν ορατές και επισκέψιμες για το κοινό. 

Στην κορυφή χαμηλού λόφου, ο οποίος βρίσκεται στα ΒΑ της εισόδου του συγκροτήματος και σε θέση που επέτρεπε την πλήρη εποπτεία των θαλάσσιων δρόμων προς την Αττική, εντοπίσθηκαν τα αρχαία. Αρχικώς ήρθαν στο φως (αν και η φράση δεν είναι απόλυτα ακριβής, αφού τα αρχαία κατάλοιπα ήταν σχεδόν επιφανειακά, μερικά μάλιστα ορατά) δύο κτίρια του 5ου- 4ου αιώνα. Πολλοί οξυπύθμενοι αμφορείς αρκετοί από τους οποίους ανέπαφοι, άλλα χρηστικά αγγεία και ανάμεσά τους ένα μικρό τμήμα γραπτού ερυθρόμορφου στο οποίο απεικονίζεται ο Ηρακλής και μία γυναικεία μορφή βρέθηκαν στα δωμάτια των κτιρίων. Οι τοίχοι τους εξάλλου κατασκευασμένοι από αργούς λίθους σώζονται σε κάποια σημεία ως και σε ύψος ενός μέτρου. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι η μία εκ των οικιών χρησιμοποίησε τα οικιστικά κατάλοιπα προϊστορικών χρόνων προκειμένου να στηριχθεί πάνω τους, όπως φαίνονται από την ανασκαφή περιμετρικά της. 

                                             Οι κάτοικοι

1.Ακέραιο αρχαίο αγγείο όπως αποκαλύφθηκε μέσα στις ρίζες των δένδρων κατά την ανασκαφή στον λόφο του Λαιμού της Βουλιαγμένης 2.Τα αρχαία συνυπάρχουν με τις εγκαταστάσεις του ξενοδοχείου σε μια προσπάθεια ανάδειξής τους στα σημεία όπου εντοπίστηκαν

Τοίχοι που ορίζουν δρόμους και κτίρια, το ένα μάλιστα με εντυπωσιακές διαστάσεις αφού είναι 4,70Χ5 μέτρα ενώ στο κέντρο του υπάρχει η λίθινη βάση ενός κίονα για τη στήριξη της στέγης, έχουν αποκαλυφθεί στο σημείο αυτό. Μαζί με τα αντικείμενα της ίδιας εποχής που δείχνουν σαφώς μία εγκατάσταση της προϊστορικής εποχής. Την περιοχή του Λαιμού της Βουλιαγμένης επέλεξαν και αργότερα όμως στην αρχαϊκή εποχή οι κάτοικοι της περιοχής προκειμένου να ιδρύσουν το ιερό του δήμου τους: των Αιξωνίδων Αλών. Οπως σημειώνει ο Στράβων μάλιστα για τη συγκεκριμένη θέση «...μακρά άκρα πρώτη μετά τους Αιξωνέας, Ζωστήρ». Γιατί ο Απόλλων Ζωστήρ στον οποίο ήταν αφιερωμένο το ιερό μπορεί σήμερα να βρίσκεται μέσα σε τουριστικές εγκαταστάσεις και να είναι άγνωστος στο ευρύ κοινό, η σημασία του όμως υπήρξε τεράστια στην αρχαιότητα όπως δείχνει η εμβέλειά του σε ολόκληρη την Αττική, η απευθείας σύνδεσή του με το μεγάλο ιερό του θεού, στη Δήλο, αλλά και η δυνατότητα λόγω της θέσης του, για έλεγχο της θαλάσσιας περιοχής. Απόδειξη, οι δύο κυκλικοί πύργοι, οι οποίοι κτίσθηκαν τον 5ο αιώνα π.Χ. για την ασφαλή παρατήρηση της θάλασσας.

                                              Το έργο

Ειδώλια της προϊστορικής εποχής από τον «Αστέρα»

Η αναστήλωση του ναού με βάση το σωζόμενο υλικό του αποτελεί επόμενο στάδιο ενώ μαζί θα αναστηλωθούν και τα βάθρα από τα τρία αγάλματα θεών που βρίσκονταν στο εσωτερικό του (σε δύο από αυτά διασώζεται η αρχαϊκή επι γραφή: «ΗΑΛΑΙΕΙΣ ΑΝΕΘΕΣΑΝ»). Της Λητούς, του Απόλλωνα και της Αρτεμης. Η απομάκρυνση των επιγραφών όμως που βρέθηκαν στον ναό κρίνεται απαραίτητη λόγω του κινδύνου που διατρέχουν από τον θαλασσινό αέρα. Γι΄ αυτό και προβλέπεται η αντικατάστασή τους από αντίγραφα.

                                        Το μέλλον

Κατάλοιπα οικιών της κλασικής εποχής στον Αστέρα Βουλιαγμένης

Παιδιά του ορφανοτροφείου της Βουλιαγμένης που έπαιζαν, σκάβοντας στην παραλία, έφεραν στο φως το 1924 τον ναό του Απόλλωνα Ζωστήρα.

Το γεγονός δεν εμπόδισε την πολιτεία να παραχωρήσει την περιοχή, πολύ αργότερα τη δεκαετία του ΄60, για την εγκατάσταση του ξενοδοχείου στο πλαίσιο μιας επιθετικής τουριστικής πολιτικής η οποία απαιτούσε την ύπαρξη υποδομών υψηλών προδιαγραφών. Η κατασκευή του ξενοδοχείου σε έναν σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων μπορεί να χαρακτηρισθεί ατυχής για τα αρχαία.

Αλυτο ωστόσο παραμένει επί του παρόντος το ζήτημα της επίσκεψής τους αφού αυτή μπορεί να γίνει μόνο μέσω της εισόδου του συγκροτήματος και με την καταβολή του απαιτούμενου εισιτηρίου το οποίο είναι ιδιαίτερα υψηλό. 

Σήμερα ο Ναός και όλος ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται ενώπιον ενός  σημαντικού κινδύνου. Ο "Αστέρας" πωλείται από το ΤΑΙΠΕΔ και άγνωστη είναι μέχρι στιγμής η τύχη που θα έχει όλος ο αρχαιολογικός χώρος. 

ΠΗΓΗ: tanea.gr, tovima.gr

Η σημαία στον Αρχαίο Κόσμο

Σημαία, σήμα ή σημείο είναι ένα κομμάτι από ύφασμα που φέρει χρώματα και εμβλήματα που χαρακτηρίζουν το έθνος ή μέρος αυτού.Γενικά με τον όρο σημαία μπορούμε να εννοούμε μόνο το ύφασμα έγχρωμο ή όχι, ή μόνο το έμβλημα, ή και τα δύο. Κάθε έθνος έχει μία σημαία και σύμβολα που το χαρακτηρίζουν. Έχει όμως και σημαίες για το στρατό, το ναυτικό, τον Βασιλιά, των διαφόρων νομών κομμάτων, ομάδων, προξενείων, εταιριών, συλλόγων κ.λ. Κάποιες σημαίες έχουν διεθνή χρήση. Η λευκή σημαία σημαίνει διακοπή εχθροπραξιών, διαπραγμάτευση, συνθηκολόγηση. Η κίτρινη καραντίνα, κίνδυνος μολύνσεων. Η κόκκινη πόλεμο, την μαύρη χρησιμοποιούσαν οι πειρατές ή δήλωνε πένθος.

 Οι Έλληνες είχαν στις ασπίδες τους όμοια σημεία για να αναγνωρίζονται στη μάχη. Οι Σπαρτιάτες είχαν το ''Λ'' ή τους Διόσκουρους. Οι Αρκάδες το ρόπαλο του Ηρακλή. Οι Μεσήνιοι το ''Μ''. Οι Μαντινείς την τρίαινα. Οι Θηβαίοι την σφίγγα. Οι Αθηναίοι την κουκουβάγια. Διάφορους συμβολικούς αριθμούς, λέξεις για να τρομάζει ο εχθρός φίδια, ταύρους, λέοντες, κριάρια κ.α.Το σημάδι στις ασπίδες το ονόμαζαν επίσημα.  

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι στη μάχη της Σαλαμίνας το Περσικό σκάφος Αρτεμίσια όταν το κυνηγούσε ένα Αθηναϊκό σκάφος βύθισε ένα Περσικό για να σωθεί. Το γεγονός διαβεβαίωσαν οι παρατηρητές στον Ξέρξη λέγοντας ότι αναγνώρισαν το σκάφος, "εἰ ἀληθέως ἐστὶ Ἀρτεμισίης τὸ ἔργον, καὶ τοὺς φᾶναι, σαφέως το επισημον της νέος ἐπισταμένους.Ταὐτὸν ...... ἔγνω το σημηιον ιδων τῆς στρατηγίδος".  Ο Πλούταρχος χρησιμοποιεί την λέξη παράσημα.  Ο Θουκυδίδης χρησιμοποιεί την λέξη σημεία  "τὰ σημεῖα ἦρθε τὰ σημεῖα κατεσπᾶσθε" δηλαδή κάποιο σημάδι σήμαινε την έναρξη της μάχης και κάποιο σημάδι την διακοπή. Ένα κόκκινο ύφασμα που ονομάζετααι φοινικίς χρησιμοποιούσαν πρώτοι οι Αθηναίοι για την έναρξη της μάχης, έπειτα οι Έλληνες της Σικελίας, οι Μακεδόνες, έπειτα οι Ρωμαίοι και οι« Βυζαντινοί».Οι σημαίες στο στρατό της ξηράς φαίνεται να εμφανίσθηκαν επί  Μεγαλου Αλεξάνδρου ενώ οι σημαίες στην θάλασσα εμφανίστηκαν από την Μυκηναϊκή εποχή.

Στην εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου στην Ασία υπήρχαν σημεία στους επικεφαλής των ιλών του μακεδονικού στρατού. Μετά τον θάνατο του Ηφαιστίονα, το εκστρατευτικό του σώμα ονομάσθηκε χιλιαρχία και προηγείτο  σημαία που είχε κατασκευάσει ο Ηφαιστίων, γράφει ο Αρριανός. Εκείνη την εποχή οι Πέρσες χρησιμοποιούσαν τετράγωνες σημαίες. Το 333 π.χ. μετά την νίκη στην Ισσό ο Αλέξανδρος καθιέρωσε στο στράτευμα τις τετράγωνες σημαίες από κεντητό ή ζωγραφιστό ύφασμα. 

Μετά την κατάκτηση των υπόλοιπων βασιλείων της  Ελλάδας από τους Ρωμαίους τα Ελληνικά συνάντησαν τα σημάδια των αποικιών και αναμείχθηκαν με τα Ρωμαϊκά. Κάθε πόλη είχε τα σημεία της όπως και κάθε πλοίο. Το Βυζάντιο και η Προποντίδα είχαν το κόκκινο χρώμα με την ημισέληνο (σύμβολο της θεάς Άρτεμης) με αστέρι ή χωρίς. Στην Μήλιτο το λιοντάρι. Στα παράλια της Μικράς Ασίας τον ήλιο σε πράσινο φόντο, η προέλευση του ήλιου είναι πιθανή από τους Τρώες που είχαν προστάτη τους τον θεό Απόλλωνα, θεό του ήλιου. Στις άλλες περιοχές είχαν κίτρινες, άσπρες, κόκκινες σημαίες με αστέρια, με ρητά και φράσεις για να φοβίζουν τους πειρατές.

ΠΗΓΗ:  theseus-aegean.blogspot.gr

Το μεγαλύτερο χυτήριο αρχαίων αγαλμάτων

Το μεγαλύτερο χυτήριο χάλκινων αγαλμάτων της κλασικής Αθήνας βρισκόταν εκτός των τειχών της αρχαίας πόλης, όπως αποδεικνύει ένα καταπληκτικό εύρημα στην ανασκαφή που διενεργείται στη συμβολή των οδών Πειραιώς και Πέτρου Ράλλη στο Ρουφ, με αφορμή την κατασκευή του Σεράφειου Κολυμβητηρίου του Δήμου Αθηναίων.

Η κατασκευή του κολυμβητηρίου απαιτούσε ανασκαφική έρευνα σε ένα οικόπεδο τεραστίων διαστάσεων, σε 5,5 στρέμματα γης. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανασκαφή του λεκανοπεδίου μετά εκείνες που έγιναν για το Μετρό της Αθήνας. Κατά σύμπτωση, η έρευνα αυτή εκτελείται από την ίδια Εφορεία Αρχαιοτήτων (Γ' ΕΠΚΑ) που έσκαψε την πλατεία Συντάγματος και έφερε στο φως όλα αυτά που βλέπουμε στο σταθμό του Μετρό και πλήθος άλλων φυσικά.

Στο σκάμμα του Συντάγματος είχε βρεθεί ένα παρόμοιο χυτήριο αρχαίων αγαλμάτων, το οποίο κρίθηκε «διατηρητέο», αποσπάσθηκε ολόκληρο από τη θέση του και μεταφέρθηκε στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου μαζί με άλλα ευρήματα που δεν έπρεπε να διαλυθούν και να εξαφανιστούν από προσώπου γης.

Το καινούργιο εύρημα είναι μεγαλύτερο από το προηγούμενο, έχει σχήμα 8 και οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι μπορεί να διατηρηθεί με απόσπαση και επανέκθεση στον ίδιο χώρο, καθώς στο ίδιο οικόπεδο έχει επίσης αποκαλυφθεί ένα ενδιαφέρον υδρομαστευτικό σύστημα, το οποίο θα συντηρηθεί και θα αναδειχθεί σε ένα επισκέψιμο αρχαιολογικό πάρκο που θα δημιουργηθεί πέριξ του κολυμβητηρίου.

Υπάρχει πρόθεση να γίνει μια ψηφιακή αναπαράσταση του υδρολογικού συστήματος έτσι ώστε να αντιλαμβάνεται ο επισκέπτης πώς ακριβώς λειτουργούσε και θα μπορούσε θαυμάσια να γίνει κάτι αντίστοιχο για το χυτήριο αγαλμάτων. Να τοποθετηθεί ένα αντίγραφο αρχαίου γλυπτού και να παρουσταστεί η διαδικασία μεταφοράς του από το γύψο στο χαλκό.

Το ίδιο το έργο, σε αντικατάσταση του σεισμόπληκτου αρχικού κολυμβητηρίου που το 2006 καταστράφηκε ύστερα από φωτιά, θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και υπόγειο πάρκινγκ. Το κολυμβητήριο θα είναι κλειστό και στο σημείο όπου χωροθετείται το πάρκινγκ βρέθηκε το χυτήριο, γεγονός που καθιστά αδύνατη τη διατήρησή του στη θέση του. Γι' αυτό κρίνεται αναγκαίο να αποσπαστεί και να μεταφερθεί σε άλλο χώρο, ελεύθερο, που διαμορφώνεται πέριξ του κτηρίου. Η δαπάνη είναι 80.000 ευρώ και θα βαρύνει το έργο συνολικού κόστους 13.923.000 ευρώ.

Πηγή: Ν. Κοντράρου-Ρασσιά, Ελευθεροτυπία

erroso.blogspot

Μια Μεσόγειος γεμάτη Ελληνική Ιστορία

Μια μικρή περιήγηση στα αξιοθέατα των διαφόρων λαών, θα μας κάνει για άλλη μια φορά να συνειδητοποιήσουμε την σημασία που είχε κάποτε ο Ελληνικός πολιτισμός σε ολόκληρο τον κόσμο και θα μας δείξει την τεράστια διάδοση του σε όλους τους λαούς. Και αυτό διότι το 80% των αξιοθέατων, που έχουν να δείξουν τα ξένα κράτη απο τον αρχαίο κόσμο, είναι πέρα για πέρα Ελληνικά! Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με τους κυριότερους ναούς και κτίσματα στην περιοχή της Μεσογείου. Ας αρχίσουμε την περιήγηση:

ΛΙΒΥΗ

Nαός Διός - Σαχάτ (Shahat)

Η Σαχάτ ιστορικά γνωστή ως Κυρήνη, είναι μια πόλη στα βόρεια της Λιβύης. Η πόλη δημιουργήθηκε το 631 π.Χ από Έλληνες ομογενείς και βρίσκεται χτισμένη πάνω στα ερείπια της Κυρήνης. Έχει χαρακτηριστεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και θεωρείται ένα από τα πιο όμορφα απομεινάρια της ελληνικής ιστορίας σήμερα.

Ναός Απόλλωνα - Απολλωνία (Apollonia)

H Aπολλωνία δημιουργήθηκε τον 7 αιώνα π.Χ. απο Έλληνες αποίκους της Λιβύης. Αποτέλεσε ένα σημαντικότατο κέντρο εμπορίου και διατέλεσε το λιμάνι της Κυρήνης για περισσότερο απο μια χιλιετία. Έξω απο τα τείχη της πόλης, διατηρείται ακόμα το αρχαίο Ελληνικό θέατρο της Απολλωνίας σε ένα εκπληκτικό σημείο χτισμένο μέσα στα βράχια, έχοντας θέα την θάλασσα. Ένα μεγάλο μέρος της πόλης, βρίσκεται κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας, λόγο ενός μεγάλου σεισμού το 365 μ.Χ.

Aρχαία Αγορά - Πτολεμαΐδα (Ptolemais)

Η Τολμέïθα παλαιότερα γνωστή ως Πτολεμαΐδα, είναι μια ήσυχη πόλη στο Al Marj, στην βορειοανατολική Λιβύη. Eκεί υπάρχει ο ναός της Δήμητρας και η εκπληκτική αρχαία Ελληνική αγορά. Κάτω απο την αγορά υπάρχει το εκπληκτικό υδρευτικό συστημα που δημιούργησαν οι Έλληνες άποικοι τον 4ο αιώνα π.Χ.

ΤΟΥΡΚΙΑ 

Αρτεμίσιο - Έφεσος (Ephesus)
Η Έφεσος είναι αρχαία πόλη της Μικράς Ασίας στα παράλια του Αιγαίου. Γύρω στον 8ο π.Χ. αιώνα, η Έφεσος έγινε το οικονομικό κέντρο της Μικράς Ασίας. Το 334 π.Χ. απελευθερώθηκε από τα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ βρισκόταν υπό την κατοχή των Περσών. Η Έφεσος ήταν πόλη αφιερωμένη στην Άρτεμη. Η πόλη είχε το μεγαλόπρεπο Αρτεμίσιο. Ο ναός αυτός, αποτελεί ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.

Τετράπυλον - Αφροδισία (Afrodisias)

H Αφροδισία βρίσκεται ανατολικά της Κώ στην Τουρκική πόλη Καρακασους. Η τοποθεσία ήταν αφιερωμένη στην θεά Αφροδίτη και χτίστηκε απο τους Έλληνες τον 3ο αιώνα π.Χ. O πανέμορφος ναός της Αφροδίτης, ο οποίος ονομάστηκε "Τετράπυλον" υπολογίζεται ότι χτίστηκε τον 1ο αιώνα μ.Χ.

Ναός Απόλλωνα - Δίδυμα (Didyma)

Τα Δίδυμα ήταν ένα πολύ σημαντικό αρχαίο ιερό και μαντείο αφιερωμένο στον Απόλλωνα και την Άρτεμις. Το περίφημο μαντείο του Απόλλωνα ήταν το 2ο σημαντικότερο στον αρχαίο κόσμο, μετά τους Δελφούς. Σύμφωνα με τον Παυσανία, τα Δίδυμα κατασκευάστηκαν απο τους Έλληνες τον 10ο αίωνα π.Χ. Σημερινοί αρχαιολόγοι αναφέρουν οτι η Ελληνική ιστορία τους φτάνει μέχρι το 2000 π.Χ. Το ιερό βρισκόταν λίγο νοτιότερα της Μιλήτου και σήμερα κοντά του βρίσκονται το τουρκικό χωριό Yenihisar και η μικρή τουρκική πόλη Didim.

Αρχαία Αγορά - Μίλητος (Miletus)

H Μίλητος αποτελούσε μια από τις σημαντικότερες αρχαίες Ελληνικές πόλεις. Χτίστηκε το 1400 π.Χ. από τους Μινωίτες της Κρήτης και στην συνέχεια κατοικήθηκε από τους Μυκηναίους. Η Μίλητος ήταν από τις πρώτες Ελληνικές πόλεις που έφτιαχνε νομίσματα. Αποτελούσε τον τόπο καταγωγής των μεγάλων Θαλή, Αναξίμανδρου και Αναξιμένη. Ο "Ιερός δρόμος" όπως αποκαλείται, της Μίλητου, οδηγεί στον ναό του Απόλλωνα στα Δίδυμα.

Bωμός του Διός - Πέργαμος (Bergama)

O βωμός του Διός, δημιουργήθηκε το 197 π.Χ από τον Έλληνα στρατηγό Ευμένη προς τιμήν του Περγάμου για την νίκη του εναντίων των Γαλατών. Αποτελούσε μια δεύτερη Ακρόπολη του αρχαίου κόσμου λόγο της εκπληκτικής τοποθεσίας του στο υψηλότερο σημείο της πόλης. Στα χρόνια του Βυζαντίου, αυτός ο υπέροχος ναός καταστράφηκε και τα μάρμαρα του χρησιμοποιήθηκαν για το χτίσιμο αμυντικών τειχών για τους Βυζαντινούς.

ΙΤΑΛΙΑ 

Ναός της Ήρας - Ποσειδωνία (Paestum)

Η Ποσειδωνία ήταν αρχαία ελληνική αποικία της Κάτω Ιταλίας στην περιοχή της Καμπανίας και ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. κατά την διάρκεια του δεύτερου ελληνικού αποικισμού. Ο ναός της Ήρας είναι ο παλαιότερος ναός που διασώζεται στην Ποσειδωνία και ανήκει στον 6ο αιώνα π.Χ. Κοντά στον πρώτο ναό υπάρχει και ένας δεύτερος ναός αφιερωμένος στην Ήρα χτισμένος τον 5ο αιώνα π.Χ. Στο παρελθόν θεωρούσαν πως ο ναός αυτός ήταν αφιερωμένος στον Ποσειδώνα.

Nαός του Ποσειδώνα - Ποσειδωνία (Paestum)

O Ναός του Ποσειδώνα στην Ποσειδωνία, βρίσκεται δίπλα ακριβώς από τον ναό της Ήρας και χτίστηκε το 450 π.Χ. και ήταν ο πιο τελειοποιημένος από τους 3 μεγάλους ναούς της Ποσειδωνίας. Κάποιοι πιστεύουν ότι ο ναός ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα λόγο των αγαλμάτων που υπάρχουν στον ανατολικό βωμό του ναού.

Ναός της Αθηνάς - Ποσειδωνία (Paestum)

O πανέμορφος ναός της Αθηνάς βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της πόλης και χτίστηκε περίπου το 500 π.Χ. .Αποτελεί τον τρίτο και τελευταίο, μεγαλοπρεπή Ελληνικό ναό της αρχαίας Ποσειδωνίας. Λανθασμένα στο παρελθόν πίστευαν πως ήταν αφιερωμένος στην Δήμητρα.

Ναός του Απόλλωνα - Συρακούσες (Siracusa)

Ο ναός του Απόλλωνα βρίσκεται στο νησί Ortygia στις Συρακούσες. Θεωρείται ο αρχαιότερος , Δωρικού τύπου ναός, της δυτικής Μεσογείου. Δημιουργήθηκε τον 6ο π.χ. αιώνα από τους Έλληνες αποίκους των Συρακουσών. Στους βυζαντινούς χρόνους, ο ναός μετατράπηκε σε Εκκλησία και στην συνέχεια όταν οι Μουσουλμάνοι κατέλαβαν τις Συρακούσες, ο ναός μετετράπη σε Μουσουλμανικό Τέμενος.

ellinikoarxeio.com
http://lithosfotos.blogspot.gr/

Η αρχαία Στράτος

Η ευφορότατη περιοχή της ακαρνανικής πεδιάδας στην οποία εκτείνεται η αρχαία πόλη Στράτος ονομάζετο «Στρατικόν τέλος». Ο Θουκυδίδης χαρακτηρίζει την αρχαία Στράτο ως «πόλιν μεγίστην της ’ Ακαρνανίας» (Ιστορίαι Β΄ 80). Η νευραλγική γεωγραφική – στρατιωτική θέση, καθώς και ο οχυρωματικός περίβολός της κατέστησαν την πόλη ισχυρή και της επέτρεψαν να γίνει η πρώτη έδρα του «Κοινού των Ακαρνάνων» κατά τον 5^οπ.Χ. αιώνα, μέχρι τον 3^ο π.Χ. αιώνα, όταν η έδρα του κοινού μεταφέρθηκε στη Λευκάδα.

  Η περιοχή είχε κατοικηθεί από την υστεροελλαδική εποχή. Η πόλη όμως της Στράτου άρχισε να αποκτά σημασία από τον Ε΄ π.Χ. αιώνα. Το 429 π.Χ. και το 391 π.Χ. την πολιόρκησαν χωρίς επιτυχία οι Σπαρτιάτες. Ο Σπαρτιάτης Ευρύλοχος πέρασε το 426 π.Χ. κάτω από τα τείχη της χωρίς να τολμήσει να την προσβάλει. Ογδόντα περίπου χρόνια αργότερα την κατέλαβε ο Βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσσανδρος και το 263 π.Χ. οι Αιτωλοί. Το 188 π.Χ. την κυρίεψαν οι Ρωμαίοι. Η παρακμή της άρχισε μετά την ίδρυση της Νικόπολης.

Εξετάζοντας ετυμολογικά την ονομασία Στράτος καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι προέρχεται από τη λέξη στρατός, η οποία με τη σειρά της παράγεται από το ρήμα στορέννυμι ή στόρνυμι ή στρώννυμι που ως μεταβατικό (δέχεται αντικείμενο) = καταστρώνω, εξαπλώνω, διασπείρω, ενώ ως αμετάβατο (δεν δέχεται αντικείμενο) = εκτείνομαι μέχρι τινός. Η πρώτη, λοιπόν, σημασία της ονομασίας Στράτος ήταν στρατιωτικός σταθμός, τόπος που συγκεντρώνονταν οι Ακαρνάνες για να διαβούν στην αντίπερα όχθη του Αχελώου ή να υπερασπισθούν τα σύνορα της γης τους από τους αντιπάλους Αιτωλούς.

   Με την πάροδο του χρόνου η περιοχή Στράτος από τόπος συγκέντρωσης στρατευμάτων μετατρέπεται σε πόλη, χωρίς να πάρει νέο όνομα, γιατί, σύμφωνα με τον Όμηρο, η λέξη στρατός σημαίνει όχι μόνο τους στρατιώτες, αλλά και ολόκληρο το λαό. Ο Στέφανος Βυζάντιος αναφέρει: «Στράτιον πόλις Ακαρνανίας ο πολίτης Στρατιώτης και Στράτιος» και «Στράτος πόλις Ακαρνανίας θηλυκως  και αρσενικως, ο πολίτης Στράτιος» επισημαίνοντας την πόλη ως ο Στράτος και η Στράτος.

  Προστάτης θεός των Ακαρνάνων ήταν ο Στράτιος Δίας, όταν όμως η Στράτος μετατράπηκε σε πόλη δεν άλλαξε ούτε την επωνυμία ούτε τον πολιούχο θεό της. Νομίσματα του Κοινού των Ακαρνάνων του οποίου πρώτη πρωτεύουσα ήταν η Στράτος, αλλά και άλλων πόλεων της Ακαρνανίας, όπως των Οινιάδων (το νόμισμα του 219-212- π.Χ. που έχει τις ενδείξεις ΑΚΑΡ και ΟΙΝΙΑΔΩΝ =Οινιαδών) φέρουν στη μία πλευρά το κεφάλι του Δία και στην άλλη του ταυρόμορφου Αχελώου.

Η αρχαία Στράτος αποτελεί σήμερα σημαντικό αρχαιολογικό τόπο. Πολλά και αξιόλογα τα μνημεία της αρχαίας πόλης Στράτου που έφεραν στο φως οι ανασκαφές. Ερείπια σκόρπια, πέτρες πεταμένες εδώ κι εκεί που κουβαλούν την ιστορία, που κλείνουν μέσα τους το μεγαλείο της φυλής, που προσδιορίζουν το ιερό χρέος ημών των σύγχρονων. Ή αλλιώς όπως έγραψε ο Σεφέρης: «Βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες, τούτες τις πέτρες τις σήκωσα, όσο βάσταξα… τούτες τις πέτρες τις αγάπησα, όσο βάσταξα… τούτες τις πέτρες, τη μοίρα μου…».  Στην περιοχή σώζονται  μέρος των μεγαλόπρεπων τειχών της,  ερείπια του ναού του Στρατίου Διός και του Βουλευτηρίου και το αρχαίο θέατρο της πόλης, χωρητικότητας περίπου 7.000 ατόμων

Ο ναός του Στρατίου Διός

Ο Στράτιος Δίας αποτελούσε τον πολιούχο και προστάτη Θεό των Στρατίων. Ο ναός ήταν χτισμένος σε περίοπτη θέση δυτικά της πόλης, μέσα στην οχυρωμένη περίμετρο της πόλης. 

Οικοδομήθηκε μετά το 338 π.Χ. και πριν το 314 π.Χ.. Κτίστηκε  επί της κορυφής του λόφου για τούτο ουδέποτε θάφτηκε από σωρό χώματος. Είναι δωρικού ρυθμού περίπτερος λίγο μεγαλύτερος από τον αθηναϊκό ναό του Ηφαίστου («Θησείο»)με 6 κίονες στις στενές και 11 κίονες στις μακριές πλευρές και διαιρείται σε πρόδρομο, σηκό, οπισθόδομο. Σήμερα σώζονται πέντε σφόνδυλοι των κιόνων της βόρειας πλευράς και τμήμα ενός της ανατολικής. Το δομικό υλικό του ναού είναι ο γκρίζος σκληρός ασβεστόλιθος.

Το αρχαίο θέατρο

Το αρχαίο θέατρο της Στράτου έχει οικοδομηθεί ανατολικά του διατειχίσματος, πολύ κοντά στην αρχαία Αγορά με την οποία συνδεόταν με βαθμιδωτό δρόμο. Βρίσκεται σε κλειστή χαμηλή πλαγιά με θέα τον ποταμό Αχελώο. Το θέατρο οικοδομήθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. και βασικό του υλικό είναι ο γκριζοπράσινος ψαμμόλιθος και ο λευκός ασβεστόλιθος. Πλέον σώζονται οι θεμελιώσεις τόσο του κοίλου και της ορχήστρας, όσο και της σκηνής και του προσκηνίου, αν και δε βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση. Είναι το μεγαλύτερο σωζόμενο θέατρο της Αιτωλοακαρνανίας. Το θέατρο είχε εντοπίσει ήδη από το 1805 ο W. Leake, αλλά η σχετική ανασκαφή και μελέτη έγινε μεταξύ 1990 και 1996 υπό τον Λ. Κολώνα.

 Η περιφέρεια του κοίλου διαγράφει ένα ημικυκλικό τόξο μεγαλύτερο των ¾ του κύκλου και δεν διαιρείται σε άνω και κάτω διάζωμα, όπως συνήθως συμβαίνει στα αρχαία θέατρα. Το άνω μισό περίπου τμήμα του κοίλου είναι σχεδόν τελείως κατεστραμμένο. 

Μόνο δύο κερκίδες στο βορειοανατολικό τμήμα του κοίλου σώθηκαν από τη φθορά του χρόνου. Υπάρχουν μέχρι σήμερα περίπου 35 σειρές εδωλίων (καθισμάτων) που χωρίζονται με κλίμακες σε 11 κερκίδες και μπορούσαν να χωρέσουν 6.000 θεατές. Πρόκειται συνεπώς για το μεγαλύτερο σε χωρητικότητα θέατρο της Αιτωλοακαρνανίας.

   Η πρώτη τιμητική σειρά εδωλίων, η λεγόμενη προεδρία, προοριζόταν για τον ιερέα του Διονύσου και τους ανώτερους κρατικούς λειτουργούς. Τα προεδρικά αυτά καθίσματα που ανέρχονται στα 11 είναι κατασκευασμένα από λευκό ασβεστόλιθο και διατηρούνται σχεδόν ακέραια.

   Η ορχήστρα περιβάλλεται από πλακοσκεπή αποστραγγιστικό αγωγό, ο οποίος διατηρείται σε καλή κατάσταση και σκοπό είχε να απομακρύνει τα βρόχινα νερά από όλο το χώρο του θεάτρου. Ο αγωγός αυτός ξεκινάει από τη δυτική άκρη της πρώτης σειράς των καθισμάτων, περνά γύρω από την ορχήστρα και λίγο πριν την ανατολική γωνιά της πρώτης σειράς καθισμάτων γίνεται υπόγειος και διασχίζει καθέτως από κάτω τη σκηνή.

   Το κρηπιδωτό περίβλημα της ορχήστρας αποτελείται από λευκό ασβεστόλιθο έχει πλάτος 30 εκατοστά, διάμετρο 16,5 μέτρα και διατηρείται ακέραιο. Επάνω στην ορχήστρα βρέθηκαν κομμάτια από άλλες δύο τιμητικές προεδρίες, ενώ οι αρχαιολόγοι υποθέτουν την ύπαρξη και τρίτης, η οποία δεν έχει διασωθεί.

Τα τείχη

Τα τείχη αποτέλεσαν το σημαντικότερο στοιχείο της άμυνας της Αρχαίας Στράτου. Η περίμετρος των τειχών υπολογίζεται στα 7,4 χλμ. κατά τον Γερμανό αρχαιο-λόγο Schwandner και με το διατείχισμα που κόβει το τείχος εγκαρσίως από Βόρεια προς Νότια σε δύο μέρη φτάνει τα 10 χιλ. και προστάτευαν τέσσερις μεγάλους λόφους και τρεις κοιλάδες. Χρονολογούνται στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. Έχουν πολυάριθμες οδοντώσεις, 53 τον αριθμό και πολλούς πύργους. Τα τείχη της αρχαίας Στράτου είναι εξ ολοκλήρου κτισμένα σύμφωνα με το «Πλευρώνιο σύστημα» ονομασία που δόθηκε από τον αρχαιολόγο Ρωμαίο, ο οποίος και το μελέτησε στα τείχη της Πλευρώνας.

ΠΗΓΗ: stratos-agriniou.gr,  cityofagrinio.gr,  klepanafpaktias.blogspot.gr

Καταλονία: Τὸ ἑλληνικὸ παρελθὸν τῆς Ἰσπανίας…

Εμπόριον, Emporiae, Empuries· όποιο όνομα και να διαλέξουμε, η ουσία είναι μία και δεν αλλάζει: ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος στην Ισπανία αλλά και ολόκληρη την ιβηρική χερσόνησο, φέρει ελληνική υπογραφή, είναι ηλικίας 2.000 και πλέον ετών και, ούτε λίγο ούτε πολύ, αποτελεί για τους Καταλανούς εθνική υπόθεση!

Το ότι οι αρχαίοι Ελληνες είχαν φροντίσει να «γεμίσουν» τα παράλια της Μεσογείου με αποικίες, είναι σε όλους γνωστό. Από τις Ηράκλειες Στήλες μέχρι τη Μέση Ανατολή οι Έλληνες έχτιζαν λιμάνια και εμπορικές αντιπροσωπείες για να εξυπηρετούν τις ανάγκες του εμπορίου αλλά και την έμφυτη ανάγκη τους να ταξιδεύουν. Μια από όλες αυτές τις αποικίες, ωστόσο, αποτελεί σήμερα τον σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο σ’ ολόκληρη την Ισπανία, ταυτισμένη μάλιστα βαθιά με την Καταλονία, όπου βρίσκεται, και την προσπάθεια στήριξης της καταλανικής ταυτότητας.

Ο θεός της Ιατρικής «ταξίδεψε» περίπου 2.000 χιλιόμετρα, από τη Δήλο μέχρι τις ακτές της Καταλονίας.

Το Εμπόριον, λοιπόν, βρίσκεται περίπου 138 χλμ. βόρεια της Βαρκελώνης, στην επαρχία της Τζιρόνα, και αρκετά κοντά στα γαλλικά σύνορα. Αν και δεν έχει ανασκαφεί ακόμη ολόκληρος ο χώρος όπου κάποτε εκτεινόταν η ελληνική και αργότερα η ρωμαϊκή πόλη, εντούτοις συγκεντρώνει το ζωηρό ενδιαφέρον της ισπανικής αρχαιολογικής κοινότητας και αποτελεί σταθερά πόλο έλξης για Ισπανούς και Γάλλους. Σε καμιά άλλη αρχαία πόλη, άλλωστε, δεν ανακαλύφτηκαν ποτέ τόσο λεπτομερή στοιχεία για μια πόλη όπου επί αιώνες συνυπήρξαν ο ελληνικός, ο ρωμαϊκός και ο ιβηρικός πολιτισμός. Μια βόλτα ανάμεσα στα ευρήματα της αρχαίας πολιτείας μάς ταξιδεύει σε εποχές λίγο πολύ άγνωστες για μας τους Ελληνες, που ωστόσο περιγράφουν ένα κομμάτι της ιστορίας δύο χωρών: της Ελλάδας και της Ισπανίας.

ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΤΕΙΧΗ

Μονάχα το 25% του αρχαιολογικού χώρου έχει εκσκαφεί πλήρως. Παρ’ όλ’ αυτά, ο περίπατος ακόμη και στο ένα τέταρτο της αρχαίας πολιτείας αποκαλύπτει εντυπωσιακές εικόνες και λεπτομέρειες της τότε καθημερινής ζωής. Στο ελληνικό κομμάτι του Εμπορίου σώζεται σήμερα το νεότερο τμήμα της πόλης, η Νεάπολη. Εδώ, λοιπόν, μπορούμε να δούμε ερείπια του τείχους, που, αν και αποσπασματικά, μαρτυρούν την ισχυρή οχύρωση της περιοχής. Μια πρώτη ματιά φέρνει στον νου τα κυκλώπεια τείχη των Μυκηνών, με τους τεράστιους ογκόλιθους, μόνο που ετούτα εδώ χτίστηκαν πολύ αργότερα απ’ ό,τι στο βασίλειο των Ατρειδών. Εδώ τα τείχη χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 2ου π.Χ. αι., και για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκαν μεγάλες ποσότητες ασβεστόλιθου, καθώς και υλικά από μια παλαιότερη οχύρωση που βρισκόταν στην περιοχή από τον 4ο π.Χ. αι., επίσης ελληνικής κατασκευής. Φαίνεται πως με την ανάπτυξη της πόλης και την ανάγκη επέκτασης των κατοικιών, το παλιό τείχος περιόριζε σημαντικά τις χωροταξικές δυνατότητες.

Πήλινοι σωλήνες, νεότερη κατασκευή δίπλα στο Ασκληπιείο και στο φόντο η παραλία του Εμπορίου.

Στη νέα οχύρωση δέσποζαν δύο ψηλοί, τετραγωνικοί πύργοι και μια οχυρωματική κατασκευή στο νότιο τμήμα της, από τα οποία σήμερα δυστυχώς δεν σώζονται παρά κάποια υπολείμματα, ελάχιστα μεν για να αντιληφθεί ο επισκέπτης την τότε εικόνα της περιοχής, αρκετά ωστόσο για τους αρχαιολόγους ώστε να εξηγήσουν με πολλές λεπτομέρειες το πολεοδομικό σχέδιο της οχύρωσης.

Ο ΘΕΟΣ-ΓΙΑΤΡΟΣ

Δε θέλει ρώτημα. Το πιο εντυπωσιακό εύρημα στον αρχαιολογικό χώρο του Εμπορίου είναι ο ανδριάντας του Ασκληπιού. Υψους άνω των 2 μέτρων, το άγαλμα του θεού της Ιατρικής ανακαλύφθηκε στον χώρο που λόγω του ευρήματος διαπιστώθηκε πως ήταν το θεραπευτικό ιερό της πόλης, το Ασκληπιείο. Χτισμένο κι αυτό χάρη στην επέκταση της πόλης, το Ασκληπιείο περιέκλειε τρεις λατρευτικούς ναούς, χώρους αναμονής και προσευχής των ασθενών καθώς και το άδυτο του ιερέα του θεού.

«Γλυκός για ανάπαυση», μας πληροφορεί η επιγραφή «ηδύκοιτος» πως είναι ο χώρος του συμποσίου στο ψηφιδωτό δαπέδου ενός σπιτιού.

Σήμερα στον χώρο βλέπουμε τα τετραγωνικά περιγράμματα του λατρευτικού συγκροτήματος, με το άγαλμα του θεού να ξεχωρίζει από μακριά. Δεν πρόκειται ασφαλώς για τον πρωτότυπο ανδριάντα αλλά για ένα αντίγραφο: το αυθεντικό εύρημα, η πιο πολύτιμη αρχαιολογική ανακάλυψη στην περιοχή, φυλασσόταν επί πολλά χρόνια στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καταλονίας, στη Βαρκελώνη, και μόλις το 2008 μεταφέρθηκε στο παράρτημα του μουσείου, στον ίδιο τον χώρο του Εμπορίου, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την έναρξη των ανασκαφών.

Οταν έρθετε στο Εμπόριον, θα πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε το μουσείο και να δείτε εκεί τον ανδριάντα: φωτισμένος, σε μαύρο φόντο, ο Ασκληπιός φαντάζει υπέροχα επιβλητικός, σαν να μην πέρασε από πάνω του ούτε μία μέρα από τότε που διέσχισε τη Μεσόγειο για να έρθει έως εδώ. Κι όμως, έτσι είναι: το άγαλμα αυτό δεν κατασκευάστηκε εδώ αλλά στην Ελλάδα, και κατά πάσα πιθανότητα στη Δήλο. Φτιαγμένο σχεδόν εξ ημισείας από πεντελικό και παριανό μάρμαρο, είναι ένα από τα αριστουργήματα της δηλιακής γλυπτικής, και σίγουρα αποτελεί το πιο μακρινό από την Ελλάδα εύρημα αρχαιοελληνικής κατασκευής. Δεν είναι και λίγο να βρεθεί ένα γλυπτό, τέτοιων διαστάσεων μάλιστα, 2.000 χλμ. μακριά από το… σπίτι του!

Υπολείμματα των παλαιών τειχών της Νεάπολης.

ΕΜΠΟΡΙΟΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ Ο ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ

Ο θεός της Ιατρικής είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής του Εμπορίου, δεν μονοπωλεί ωστόσο το ενδιαφέρον. Η Αγορά, η Στοά, το ιερό του Σέραπι Δία, οι δεξαμενές, τα εργαστήρια επεξεργασίας του αλατιού και ο εντυπωσιακός κυματοθραύστης στην παραλία κερδίζουν το δικό τους μερίδιο «δημοσιότητας» στον αρχαιολογικό χώρο. Ο κυματοθραύστης, μάλιστα, από τα πιο εμβληματικά ευρήματα της αρχαίας πολιτείας, δεν ανακαλύφτηκε από την αρχαιολογική σκαπάνη: το αντίθετο, η σκόνη των αιώνων δεν τον σκέπασε ποτέ, ήταν πάντοτε ορατός και επί αμέτρητα χρόνια επιτελούσε το έργο για το οποίο κατασκευάστηκε, εκεί γύρω στον 1ο μ.Χ. αι. Και οι διαστάσεις του, συνολικού μήκους 82 μέτρων, πάχους 6 και ύψους 6,50 μέτρων φανερώνουν πως μάλλον έκανε αρκετά καλά τη δουλειά του.

Ενα από τα πηγάδια της παλιάς πόλης.

Τέλος, στο νότιο μέρος του αρχαιολογικού χώρου εκτείνεται η ρωμαϊκή πολιτεία, το Emporiae. Στρατιωτική εγκατάσταση αρχικά, εξελίχτηκε αργότερα σε ρωμαϊκή βάση και έπειτα σε κανονική πολιτεία, υπό την κυριαρχία πια των Ρωμαίων.

Αν και μέχρι σήμερα οι ανασκαφές δεν έχουν φέρει στο φως παρά το 20% της ρωμαϊκής πολιτείας, μπορούμε να δούμε στον χώρο υπολείμματα σπιτιών, τειχών και της συνέλευσης, του ρωμαϊκού φόρουμ. Σε ένα μάλιστα από τα σπίτια διατηρείται σχεδόν ανέπαφο ένα εκπληκτικής λεπτομέρειας ψηφιδωτό που καλύπτει ολόκληρη την επιφάνεια του δαπέδου της οικίας, που προφανώς ανήκε σε κάποιον ανώτερο αξιωματούχο του ρωμαϊκού Emporiae.

Ατενίζει τη θάλασσα ο Ασκληπιός, από το -κάποτε- άδυτο του ιερού του.

Η… ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ

Eίναι 24 Οκτωβρίου 1909. Η έξαψη όλων στο συνεργείο ανασκαφών στο Empuries (Εμπούριες), δύσκολα περιγράφεται με λόγια: η σκαπάνη των αρχαιολόγων μόλις χτύπησε πάνω σε ένα μεγάλο κομμάτι μάρμαρο και όλοι, με πρώτο τον επικεφαλής των εργασιών Εμίλι Γκαντία (Emili Gandia), εύχονται αυτή να είναι επιτέλους η ανακάλυψη που τόσο καιρό περιμένουν.

Τμήμα των δεξαμενών δίπλα στο σύμπλεγμα των ναών.

Τα λίγα λεπτά που περνούν μέχρι να καταφτάσει στο σημείο και ο υπεύθυνος της όλης προσπάθειας, ο αρχιτέκτονας και πολιτικός Τζουζέπ Πουτς ι Καδαφάλκ (Josep Puig i Cadafalch), φαντάζουν αιώνες. Καθώς το μάρμαρο σιγά σιγά καθαρίζεται, αποκαλύπτεται η μεγαλοπρεπής σιλουέτα ενός αγάλματος αρχαιοελληνικής τεχνοτροπίας. Δεν είναι ολόκληρο· λείπει το κομμάτι από το στέρνο και πάνω, που θα βρεθεί ωστόσο κι αυτό λίγο παραπέρα, μιαν εβδομάδα αργότερα. Είναι ο θεός της ιατρικής, ο Ασκληπιός, που έπειτα από αιώνες έρχεται ξανά στο φως, για να διηγηθεί ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της Καταλονίας. Και μάλιστα τη στιγμή που οι Καταλανοί το χρειάζονται περισσότερο από καθετί…

Στα τέλη του 19ου αι. και τις αρχές του 20ού, ολόκληρη η Καταλονία ζει έντονα το κίνημα της «Αναγέννησης», μια κοινωνική κινητοποίηση που στόχο έχει την επανάκτηση των θεσμών, της γλώσσας και της μισοχαμένης πια εθνικής ταυτότητας.

Ο μεγαλοπρεπής ανδριάντας του Ασκληπιού εντυπωσιάζει στο Αρχαιολογικό Μουσείο στο Εμπόριον.

Μετά την υποταγή της Βαρκελώνης το 1714 στην κορώνα της Καστίλης, οι καταλανικοί θεσμοί είχαν σταδιακά διαλυθεί ενώ η γλώσσα είχε απαγορευτεί στη δημόσια εκπαίδευση ήδη από το 1857, με τον περίφημο «Νόμο Μογιάνο», που καθιστούσε υποχρεωτική τη διδασκαλία της ισπανικής στα σχολεία. Ετσι, εκεί γύρω στα μέσα του 19ου αι. ο πνευματικός κόσμος της Καταλονίας, καλλιτέχνες (κυρίως οι νεοεμφανιζόμενοι μοντερνιστές), συγγραφείς και εμβληματικές προσωπικότητες όπως ο ακαδημαϊκός Πομπέου Φάμπρα μπαίνουν μπροστάρηδες σ’ αυτήν την πρωτοβουλία που πραγματικά βοήθησε τα μέγιστα ώστε οι Καταλανοί να ανακτήσουν μέρος της χαμένης κοινωνικής συνοχής αλλά και της αυτοπεποίθησής τους.

Σημαντικό βάρος της προσπάθειας της «Αναγέννησης» επωμίζονται οι αρχαιολόγοι, ιδιαίτερα όταν ο ίδιος ο πρόεδρος της Καταλανικής Κοινότητας Ενρίκ Πρατ ντε λα Ρίμπα γράφει στα 1906: «Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες στους αρχαιολόγους, εκείνοι είναι που μας παρέχουν αυτό που χρειαζόμαστε: την ψυχή της Καταλονίας».

Πινάκιο με παράσταση αρχαιοελληνικού πλοίου.

ΠΩΣ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΙΒΗΡΙΚΗ;

Ηδη από τον 7ο αι. π.Χ., αυτόχθονες Iβηρες, συγκεντρωμένοι σε μικρούς οικισμούς, κατοικούσαν στη θέση που σήμερα βρίσκεται η Empuries, διατηρώντας συχνές εμπορικές επαφές με Eλληνες, ανταλλάσσοντας κυρίως σιτηρά με κρασί. Στα 576 π.Χ. Φωκαείς έμποροι αποφάσισαν να εγκαθιδρύσουν μια δική τους βάση δίπλα σε αυτούς τους οικισμούς, δημιουργώντας μια από τις πρώτες ελληνικές αποικίες στην ιβηρική χερσόνησο.

Πήλινο δοχείο, από τα ευρήματα των ανασκαφών.

Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβων γράφει πως η αρχική θέση της νέας βάσης, η Παλαιά Πόλις, ήταν σε ένα μικρό νησάκι ακριβώς στις τότε εκβολές του ποταμού Fluvia (Φλουβιά), που σήμερα πια αποτελεί μέρος της ξηράς. Καθώς ο οικισμός αναπτυσσόταν, η ανάγκη για περισσότερο χώρο ώθησε γρήγορα τους κατοίκους να μετακινηθούν περίπου μισό χιλιόμετρο νοτιότερα, στο κομμάτι της Νέας Πόλης, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος. Η αποικία ονομάστηκε Εμπόριον και η ανάπτυξή της, χάρη στη στρατηγική της θέση αλλά και τη συνεργασία αποίκων και αυτόχθονων Ιβήρων, έφτασε γρήγορα σε αξιοσημείωτα επίπεδα: ήδη από τον 4ο αι. π.Χ. το Εμπόριον έκοψε και χρησιμοποιούσε το δικό του νόμισμα, με τα διακριτικά της πόλης.

Το ευδιάκριτο ελληνικό κείμενο της επιγραφής δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τις εμπορικές δραστηριότητες στην πόλη.

ΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ

Για την αμυντική προστασία του Εμπορίου, τον 4ο αι. π.Χ. κατασκευάστηκε τείχος από ασβεστόλιθο στη νότια πλευρά της Νέας Πόλης. Δύο αιώνες αργότερα το τείχος μετατοπίστηκε περίπου 25 μ. νοτιότερα, φτάνοντας να καλύπτει μια έκταση 200 μ. επί 130 μ., χωρίζοντας παράλληλα το Εμπόριον και από τους ιβηρικούς οικισμούς.

Από αυτήν την οχυρωματική κατασκευή, αλλά και τις μεταγενέστερες προσθήκες που ιστορικά γνωρίζουμε πως έγιναν, έχουν ανακαλυφθεί μονάχα κάποια τμήματα, κυρίως στην πλευρά της σημερινής εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο.Με την επέκταση των τειχών, ο χώρος που απελευθερώθηκε χρησιμοποιήθηκε κυρίως για την ανέγερση λατρευτικών κτιρίων και ναών. Σημαντικότερο όλων, όμως, ήταν ασφαλώς το Ασκληπιείο, αφιερωμένο στον θεραπευτή θεό της ιατρικής. Λατρευτικό και θεραπευτικό κέντρο συνάμα, το Ασκληπιείο συγκέντρωνε αμέτρητους πιστούς που έρχονταν από πολύ μακριά με την ελπίδα να απαλλαγούν από μακροχρόνια προβλήματα υγείας που τους ταλαιπωρούσαν.

Τμήμα των τειχών της Νέαπολης, με τους τεράστιους ογκόλιθους.

Το συγκρότημα του Ασκληπιείου αποτελούσαν τρεις συνολικά ναοί και το άδυτον, όπου διανυκτέρευαν οι ασθενείς, προκειμένου να εξαγνιστούν και στη συνέχεια να περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους για να λάβουν την πολυπόθητη θεραπεία από τον Ασκληπιό. Στο βάθος του κυρίως ναού, εκεί που μόνο ο αρχιερέας είχε δικαίωμα να μπει, βρισκόταν το μεγαλοπρεπές άγαλμα του Ασκληπιού, με ύψος πάνω από δύο μέτρα. Δεν είχε φτιαχτεί εδώ στο Εμπόριον αλλά μάλλον στη Δήλο και για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε πεντελικό μάρμαρο για το μεγαλύτερο μέρος του και παριανό για το τμήμα από το στέρνο και πάνω. Είναι το ίδιο άγαλμα που έπειτα από 2.000 χρόνια θα ανακαλύψει η αρχαιολογική ομάδα του Emili Gandia· μέχρι τότε όμως θα μεσολαβήσουν πολλά ακόμη…

Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΜΗ

Μέχρι τα τέλη του 2ου αι. π.Χ. το Εμπόριον διατηρούσε ακόμη τη μεγάλη οικονομική του ισχύ στη Δυτική Μεσόγειο, απολαμβάνοντας την ευημερία που του εξασφάλιζαν οι εμπορικές του δραστηριότητες. Από το Εμπόριον θα πάρει μάλιστα το όνομά της και ολόκληρη η ευρύτερη περιοχή, που σήμερα ονομάζεται Empurda (Εμπουρδά), εύγλωττη απόδειξη του κύρους της πόλης. Η εποχή αυτή, ωστόσο, σηματοδοτεί την όλο και αυξανόμενη παρουσία των Ρωμαίων στην περιοχή, κάτι που σε βάθος χρόνου θα σημάνει και την αρχή του τέλους για την ελληνική πόλη.

Μια σωστή «καρδιά» σχηματίζει αυτή η δεξαμενή, από τα περίεργα «παιχνίδια» της αρχαιολογικής σκαπάνης.

Το 218 π.Χ., κατά τη διάρκεια του 2ου Καρχηδονιακού Πολέμου, αποβιβάστηκε στο Εμπόριον ισχυρή στρατιωτική δύναμη από τη Ρώμη, με επικεφαλής τον Γάιο Κορνήλιο Σκιπίωνα. Σκοπός τους ήταν να ανακόψουν τον ανεφοδιασμό του Καρχηδόνιου στρατηλάτη Αννίβα, που κατευθυνόταν προς την Αιώνια Πόλη· θα καταφέρουν, ωστόσο, κάτι παραπάνω: να θεμελιώσουν τη ρωμαϊκή παρουσία στην ιβηρική, φτάνοντας μέχρι τη σημερινή Ταρραγόνα και την ευρύτερη περιοχή του ποταμού Εβρου.

Ενα πηγάδι, μέρος του αποχετευτικού συστήματος της πόλης.

Το 195 π.Χ. ο Μάρκος Πόκιος Κάτων εγκατέστησε δίπλα ακριβώς στο Εμπόριον μια στρατιωτική βάση, που δεν άργησε να αναπτυχθεί και γύρω στα τέλη του 1ου αι. π.Χ. έφτασε ουσιαστικά να ενωθεί με το Εμπόριον, σχηματίζοντας τη ρωμαϊκή πια πόλη Municipium Emporiae. Μετά την ολοκληρωτική κατάκτηση της Ισπανίας από τους Ρωμαίους και ιδιαίτερα μετά το 48 π.Χ. και την επικράτηση του Ιούλιου Καίσαρα στην αναμέτρησή του με τον Πομπήιο το Emporiae είχε ταχθεί υπέρ του δεύτερου η πόλη άρχισε πλέον να παρακμάζει.

Τρεις αιώνες αργότερα, η Νέα Πόλη και το ρωμαϊκό τμήμα του Emporiae όπως το ονόμαζαν οι Ρωμαίοι είχε ήδη εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους, που μετοίκησαν στην Παλαιά Πόλη και τον σημερινό Sant Marti d’Empuries (Σαντ Μαρτί ντ’Εμπούριες).

Μέρος των ασβεστολιθικών τειχών.

Κατά την περίοδο αυτή, ένα κομμάτι της εγκαταλελειμμένης πόλης χρησιμοποιήθηκε μάλιστα ως νεκροταφείο. Χρειάστηκε να περάσουν κοντά πέντε αιώνες και οι Φράγκοι να επικρατήσουν των Αράβων στην περιοχή, για να ακουστεί και πάλι το όνομα του Εμπορίου.

Τον 8ο αι. μ.Χ. έγινε πρωτεύουσα κομητείας, τίτλο που κράτησε μέχρι και τον 11ο αι. όταν και μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα λίγο βορειότερα, στο Castello d’Empuries (Καστελιό ντ-Εμπούριες).

Καθώς οι γειτονικές πόλεις Gerunda (Γερούνδα, σημερινή Girona, Τζιρόνα), Barcino (Μπαρκίνο, η σημ. Βαρκελώνη) και Tarraco (Ταράκο, η σημερινή Ταρραγόνα) αναδεικνύονταν σε νέα εμπορικά και οικονομικά κέντρα, το Sant Marti d’Empuries παρήκμασε πια οριστικά. Τον 17ο αι. ντόπιοι ψαράδες ίδρυσαν στη νότια πλευρά του κόλπου Roses την πόλη L’Escala (Λ’Εσκάλα) και για την κατασκευή των σπιτιών τους μετέφεραν αρκετές πέτρες από το Εμπόριον στη νέα πόλη, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως οικοδομικό υλικό. Η πάλαι ποτέ ισχυρή εμπορική δύναμη της περιοχής έμελλε πια να παραδοθεί στην αφάνεια για πολλούς αιώνες…

ethnos.gr

ΠΗΓΗ: anihneftes.wordpress.com

Οι Ώρες

Οι Ώρες συνήθως συνδυάζονται με τις Χάριτες και κάποιες φορές συγχέονται μαζί τους. Πρόκειται για Θεότητες που μας είναι πολύ δύσκολο να καθορίσουμε την ουσία τους και τις δικαιοδοσίες τους. Ο Όμηρος τις αναφέρει ως φύλακες των πυλών του ουρανού: « Και η Ήρα με βιάση χτυπάει τα’ άλογα με το μαστίγιο και οι πύλες ου ουρανού βρόντηξαν από μόνες τους, οι πύλες που από τις Ώρες φυλάγονταν γιατί αυτές για χρέος είχαν τον Όλυμπο και τα πλατιά τα ουράνια με σύννεφο πυκνό να ανοιγοκλείνουν». Σε άλλο σημείο βλέπουμε τις Ώρες στην υπηρεσία της Θεάς Ήρας. Σύμφωνα δε με τον ομηρικό ύμνο, αυτές υποδέχτηκαν την Αφροδίτη που «η υγρή πνοή του Ζέφυρου την είχε σπρώξει ως τα’ ακρογιάλια της Κύπρου..».

Στους Ομηρικούς Ύμνους θεωρούνται βοηθοί της Αφροδίτης όπως ακριβώς και οι Χάριτες. Παρουσιάζονται στην ακολουθία του Διονύσου και σύντροφοι στο παιχνίδι της Περσεφόνης. Ακόμα και ο Πάνας, Θεός των κοπαδιών και των δασών, χαίρεται μαζί τους.

Στον ομηρικό ύμνο αναφέρονται ως κόρες του Διός. Ο Ησίοδος αναφέρει πως οι Ώρες είναι κόρες του Διός από τη Θέμιδα. Είναι τρείς, η Ευνομία, η Δίκη και η Ειρήνη και εφορεύουν τα ανθρώπινα έργα. Στην Αθήνα τις ονόμαζαν Θαλλώ, Αυξώ και Καρπώ.

Ο Πίνδαρος τις επικαλείται συχνά, προσθέτοντας ότι κατοικούσαν στην Κόρινθο: « Μέσα στα τείχη της κατοικεί η Ευνομία με τις αδελφές της: τη Δίκη που είναι στήριγμα γερό των πόλεων και την Ειρήνη την πιστή συντρόφισσά της. και οι τρείς αυτές της Θέμιδας κόρες ξακουστές μοιράζουν στους θνητούς τα πλούτη και την αλαζονεία από κοντά τους διώχνουνε, του κορεσμού που είναι μάνα».

Οι Ώρες, λοιπόν, είναι Θεότητες της φύσης που συμβολίζουν τα δώρα που χαρίζει η φύση στο γένος των ανθρώπων, μοιράζοντάς τα σε κανονικές περιόδους – εποχές, ενώ ταυτόχρονα είναι και Θεότητες της ηθικής, που φροντίζουν να βασιλεύει ανάμεσα στους ανθρώπους η δικαιοσύνη και η ισονομία. Έχουν όλες τις ίδιες δικαιοδοσίες κι ας τους δίνει ο Ησίοδος διαφορετικά ονόματα. Είναι αχώριστες, ενεργούν πάντα με μία γνώμη και μάλιστα τις βλέπουμε πάντα όλες μαζί απέναντι στις άλλες Θεότητες. Ο ρόλος τους απέναντι σ’ αυτές είναι πάντα ευεργετικός και πάντα είναι στις διαταγές τους.

Οι Θεοί εμπιστευτήκανε σ’ αυτές τον γιο του Απόλλωνα και της Κυρήνης, τον Αρισταίο (ή Αριστέα) και λέει ο Πίνδαρος: «Στα γόνατά τους θε ν’ ακουμπήσουνε το θεϊκό παιδί, αυτές θα στάξουνε στα χείλη του νέκταρ κι αμβροσία κι αθάνατο θε να το κάνουνε σαν τον Απόλλωνα και τον σεπτό τον Δία». Μία άλλη παράδοση αναφέρει ότι οι Ώρες στεφανώσανε με κισσό τον Διόνυσο αμέσως μετά την γέννησή του, ενώ κατά έναν άλλον μύθο, φασκιώσανε τον νεογέννητο Ερμή. Παραστάθηκαν στον Ήφαιστο, όταν υπακούοντας στην προσταγή του Διός έφτιαξε την Πανδώρα και «στεφάνωσαν την Πανδώρα με άνθη  ανοιξιάτικα». Τις συναντούμε, επίσης, στην ακολουθία της Περσεφόνης, όταν επανέρχεται στον επάνω κόσμο.

Κατά την Ελληνιστική περίοδο ο τύπος των Ωρών μεταμορφώθηκε ριζικά, αλλάζοντας κάθε τόσο λίγο λίγο και καταλήγοντας σε προσωποποίηση των εποχών, οπότε η καθεμιά απόκτησε συγκεκριμένες και περιορισμένες δικαιοδοσίες. Από τρείς που ήταν έγιναν τέσσερις και τελικά ο αριθμός τους πολλαπλασιάστηκε έτσι που καθεμιά τους αντιστοιχούσε σε μία υποδιαίρεση της μέρας, φτάνοντας στη σημερινή σημασία της λέξης ώρα.   

Τις βρίσκουμε σε πολλά αρχαϊκά αγγεία : στη σκηνή της απελευθέρωσης του Φινέα, στο γάμο του Πηλέα με τη Θέτιδα κ.α. Αναγνωρίζονται από τα στέμματα που φορούν στο κεφάλι ή από τα λουλούδια που κρατούν στο χέρι. Χρησιμοποιούνται ως διακοσμητικό θέμα σε έργα υψηλής στάθμης. Σύμφωνα με τον Παυσανία, εικονίζονται στο ερεισίνωτο του θρόνου των Αμυκλών απέναντι από τις Μοίρες. Ο Φειδίας τις είχε λαξέψει, μαζί με τις Χάριτες, στο θρόνο του Διός της Ολυμπίας. Εικονίζονταν , ακόμα, στο διάδημα που στόλιζε το κεφάλι της Ήρας, στο άγαλμα που είχε φιλοτεχνήσει ο Πολύκλειτος και βρισκόταν στο ξακουστό ιερό της Θεάς στο Άργος. Σε ένα, δε ερυθρόμορφο αγγείο των αρχών του 5^ου π.χ. αι., έργο του Αθηναίου γλύπτη Σωσία, τις βλέπουμε παρέα με την Αμφιτρίτη, την Εστία, τον Ερμή, την Αρτέμιδα και τον Ηρακλή.

ΠΗΓΕΣ: Ζαν Ρισπέν "Ελληνική Μυθολογία", newsn.wordpress.com 

Β΄ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ- ΟΛΥΝΘΟΣ

Η Όλυνθος είναι αρχαία πόλη της Χαλκιδικής, χτισμένη σε μια εύφορη πεδιάδα, στο μυχό του κόλπου της Τορώνης, κοντά στη βάση της χερσονήσου της Παλλήνης (σήμερα Κασσάνδρας), σε απόσταση 60 σταδίων (11,5 χλμ περίπου) από την Ποτίδαια και 4 χλμ από τη θάλασσα.

Η τοποθεσία κατοικείται από τη Νεολιθική Εποχή (5300-4500 π.Χ.), η λέξη "Όλυνθος" είναι προελληνική και σημαίνει, πιθανόν, "αγριοσυκιά". Σύμφωνα με την παράδοση ονομάστηκε έτσι από τον Όλυνθο, γιο του ποτάμιου θεού Στρυμόνα. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι η πόλη κατακτήθηκε από τους Βοττιαίους της Ημαθίας τον έβδομο αιώνα π. Χ.
 Η περιοχή άνηκε σε μια θρακική φυλή, τους Βοττιείς, οι οποίοι την κατείχαν μέχρι το 479 π.Χ.. Εκείνη τη χρονιά ο Πέρσης στρατηγός Αρτάβαζος υποπτεύθηκε ότι ετοιμαζόταν αποστασία της πόλης από το Μεγάλο Βασιλιά . Ο Αρτάβαζος κατέσφαξε τους κατοίκους και παρέδωσε την έρημη πόλη στους Χαλκιδείς των πέριξ.

Ως μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας, η Όλυνθος πρέπει να ήταν σχετικά ασήμαντη, γιατί αναφέρεται να συνεισφέρει 2 Τάλαντα ενώ οι γειτονικές Σκιώνη, Μένδη και Τορώνη έδιναν 9, 8 και 6 αντίστοιχα.

Το 432 γίνεται έδρα του κοινού των Χαλκιδέων, το οποίο σχηματίστηκε με παρότρυνση του Περδίκκα, βασιλιά των Μακεδόνων, με αποτέλεσμα να μετοικίσουν αρκετοί Χαλκιδείς από γειτονικούς οικισμούς. Την ίδια χρονιά αποσπάται, οριστικά, από την Αθηναϊκή συμμαχία. Ο Βρασίδας τη χρησιμοποίησε σα βάση για την εκστρατεία του το 424 .

Τον 4ο αι. αποκτά σημαντική πολιτική δύναμη , ως κεφαλή του κοινού των Χαλκιδέων. Μαρτυρίες για τη δράση του κοινού των Χαλκιδέων μπορούν να ανιχνευτούν από τον καιρό της Ειρήνης του Νικία ( 421 πΧ ) , όταν βρίσκουμε τους Χαλκιδείς να κινούνται διπλωματικά από κοινού και να εντάσσονται στη συμμαχία του Άργους. Έχουν βρεθεί νομίσματα του κοινού που χρονολογούνται, με βεβαιότητα, από το 405 πΧ. Αναμφισβήτητα, λοιπόν, το κοινό ιδρύθηκε πριν το τέλος του 5ου αι. και το κίνητρο σχηματισμού του ήταν η αυτοπροστασία από ενδεχόμενη Αθηναϊκή επίθεση.

Μετά το πέρας του πελοποννησιακού πολέμου η ανάπτυξη του κοινού ήταν γρήγορη. Γύρω στο 390 π.Χ. βρίσκουμε τους Χαλκιδείς να συνάπτουν σημαντική συμφωνία με το βασιλιά της Μακεδονίας Αμύντα και μέχρι το 382 είχαν συμπεριλάβει στο κοινό των Χαλκιδέων πολλές ελληνικές πόλεις δυτικά του Στρυμόνα, μεταξύ των οποίων και η Πέλλα.

Εκείνη τη χρονιά ( 382 π.Χ.) η Σπάρτη ενέδωσε στις εκκλήσεις της Ακάνθου και της Απολλωνίας, οι οποίες φοβούνταν ότι θα καταλαμβάνονταν από τους Χαλκιδείς, να εκστρατεύσει εναντίον της Ολύνθου. Μετά από τριετή πόλεμο χωρίς νικητή, οι Χαλκιδείς συμφώνησαν να διαλύσουν το κοινό (379). H "διάλυση" ήταν τυπική, γιατί βρίσκουμε δύο χρόνια αργότερα το κοινό ανάμεσα στα μέλη της Αθηναϊκής ναυτικής συμμαχίας (378-7). Είκοσι δύο χρόνια αργότερα, κατά τη βασιλεία του Φιλίππου στη Μακεδονία, ο Δημοσθένης παρουσιάζει την Όλυνθο ισχυρότερη από την εποχή πριν την Σπαρτιατική εκστρατεία. Η πόλη, κατά γενική παραδοχή, ήταν πρώτου μεγέθους και το κοινό περιλάμβανε 32 πόλεις.

Στον πόλεμο που ξέσπασε ανάμεσα στην Αθήνα και τους συμμάχους της, το 357-55 , η Όλυνθος ήταν αρχικά σύμμαχος του Φίλιππου. Αργότερα , θορυβημένοι οι Χαλκιδείς από την αύξηση της δύναμης του Φίλιππου, σύναψαν συμμαχία με την Αθήνα αλλά, παρά τις προσπάθειες της τελευταίας και ειδικά του Δημοσθένη, η πόλη παραδόθηκε στο Φίλιππο (348), ο οποίος την κατέσκαψε.

Η πόλη των κλασικών χρόνων ήταν δομημένη σύμφωνα με το Ιπποδάμειο σύστημα, σε έκταση 600Χ300μ., με οικοδομικά τετράγωνα που χωρίζονταν από οριζόντιες και κάθετες οδούς. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν έχει βρεθεί το θέατρο της πόλης. Τα σπίτια είχαν δύο ορόφους, με εσωτερική αυλή. Στα νότια βρισκόταν η αγορά και στα ανατολικά τα σπίτια των πλουσίων. Ανάμεσα στις επαύλεις που ανασκάφηκαν είναι αυτές της Αγαθής Τύχης, του Ηθοποιού, καθώς επίσης και των Διδύμων Ερώτων. Σε αυτές βρέθηκαν ψηφιδωτά δάπεδα, αγγεία, κοσμήματα και πήλινα ειδώλια. Τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα ήρθαν στο φως το 1928. Οι πιο πρόσφατες ανασκαφές έγιναν τη δεκαετία του ' 90.

Η Όλυνθος είχε κόψει νόμισμα, και αρκετά αρχαία κέρματα έχουν διασωθεί.
Το αργυρό Φοινικικό τετράδραχμο της εποχής του 4ου αι. π.Χ. απεικονίζει τον δαφνοφόρο Απόλλωνα. Η πίσω όψη φέρει την επιγραφή [Χ]ΑΛ, ΚΙΔ, ΕΩΝ στο επάνω, δεξιό και αριστερό άκρο αντίστοιχα και απεικονίζει μια επτάχορδη φόρμιγα. Το κέρμα έχει διάμετρο 24 χιλ. και ζυγίζει 14,33 γραμ..
Ένα άλλο αργυρό Φοινικικό τετράδραχμο της ίδιας εποχής απεικονίζει επίσης τον δαφνοφόρο Απόλλωνα. Η πίσω όψη φέρει την επιγραφή ΧΑΛ, ΚΙΔ, [Ε]ΩΝ στο επάνω, δεξιό και αριστερό άκρο αντίστοιχα και απεικονίζει μια επτάχορδη φόρμιγα. Το κέρμα έχει διάμετρο 25 χιλ. και ζυγίζει 13,13 γραμ..
Ένα ακόμα αργυρό Φοινικικό τετρόβολο της ίδιας εποχής και των ίδιων χαρακτηριστικών έχει διάμετρο 14 χιλ. και ζυγίζει 2,36 γραμ..

Β΄ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ - ΙΣΚΙΑ

Η Ίσκια (ιταλ. Ischia) είναι το όγδοο μεγαλύτερο ιταλικό νησί με έκταση 46 τ.χλμ και πληθυσμό 62.027 κατοίκους. Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Ίσκια με πληθυσμό 18.253 κατοίκους.

Στις αρχές του 8ου αιώνα π.Χ. οι Ευβοείς ίδρυσαν στην Ίσκια αποικία με το όνομα Πιθηκούσσες. Ήταν οι πρώτη αποικία που ίδρυσαν οι Ευβοείς στην δύση και αποτέλεσε αφετηρία για την ίδρυση νέων αποικιών στην περιοχή τα επόμενα χρόνια. Λίγα χρόνια αργότερα πέρασαν από την Ίσκια στην απέναντι ακτή ιδρύοντας την αποικία Κύμη

Β΄ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ - ΚΥΜΗ

 

Η Κύμη ήταν αρχαία ελληνική αποικία της Κάτω Ιταλίας στην περιοχή της Καμπανίας, βορειοδυτικά της Νάπολης. Ιδρύθηκε από Ευβοείς από την Χαλκίδα και την Κύμη στα μέσα του 8ου αιώνα. Ήταν η πρώτη ελληνική αποικία στην Ιταλική ενδοχώρα και από τις πρώτες αποικίες που ιδρύθηκαν κατά τον δεύτερο ελληνικό αποικισμό . Από την αποικία Κύμη θεωρείται πως εισήχθη τοελληνικό αλφάβητο στην Ιταλική χερσόνησο.

Ιστορία 

Πρώιμη περίοδος 

Η Κύμη ιδρύθηκε κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. από αποίκους που προέρχονταν από την Εύβοια, και συγκεκριμένα από τις πόλεις Χαλκίδα και Κύμη, με αρχηγούς τον Ιπποκλή τον Κυμαίο και τον Μενασθένη από την Χαλκίδα, όπως αναφέρει ο Στράβων. Οι Ευβοείς είχαν αποικίσει αρχικά το απέναντι νησί Ίσκια, το οποίο ονομαζόταν Πιθηκούσσες. Με βάση τις Πιθηκούσσες αποίκησαν στην συνέχεια την απέναντι ακτή. Η πόλη ευδοκίμησε τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της και λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την αποικία Ζάγκλη στην Σικελία, την μετέπειτα Μεσσήνη. Η κυριαρχία της Κύμης στην περιοχή ενισχύθηκε τα επόμενα χρόνια. Τον 5ο αιώνα π.Χ. ίδρυσε λίγο νοτιότερά της την αποικία Νεάπολη, την μετέπειτα Νάπολη.

Η άνοδος της Κύμης οδήγησε τις γειτονικές φυλές να συνασπιστούν εναντίον της. Ο συνασπισμός αυτός όμως ηττήθηκε από τους Κυμαίους το 524 π.Χ. Η Κύμη βρισκόταν τότε υπό την ηγεσία του Αριστόδημου του Μαλακού. Οι Κυμαίοι επίσης συμμαχώντας με τους Συρακούσιους νίκησαν τον Ετρουσκικό στόλο στην ναυμαχία της Κύμης το 474 π.Χ.

Κατάκτηση από τους Όσκους και τους Ρωμαίους 

Η Κύμη τελικά κατέρρευσε το 421 π.Χ. όταν η τοπική φυλή των Όσκων κατέλαβε την πόλη και ερήμωσε την γύρω περιοχή. Πολλοί κάτοικοι της Κύμης μετά την καταστροφή κατέφυγαν στην γειτονική τους αποικία, Νεάπολη. Η Κύμη στην συνέχεια το 338 π.Χ. πέρασε κάτω από την εξουσία των Ρωμαίων. Κατά τον δεύτερο Καρχηδονιακό πόλεμο η Κύμη αντιστάθηκε στον στρατό του Αννίβα.

Κατά την Ρωμαϊκή περίοδο η πόλη δεν γνώρισε ταραχές, και η ηρεμία αυτή διατηρήθηκε μέχρι τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ , οπότε η Κύμη δέχτηκε επανειλημμένες επιθέσεις και καταστροφές από τους Γότθους. Τον 6ο αιώνα οι Βυζαντινοί με τον στρατηγό Βελισάριο ανέκτησαν τον έλεγχο της περιοχής για διάρκεια μισού αιώνα περίπου, οπότε και κυριάρχησαν οι Λομβαρδοί. Η Κύμη καταστράφηκε τελικά το 1207 όταν μία δύναμη από την Νάπολη κατέστρεψε την πόλη που είχε μετατραπεί σε οχυρό ληστών.

Η Κυμαία Σίβυλλα 

Η Κυμαία Σίβυλλα ήταν ιέρεια του μαντείου του Απόλλωνα στην Κύμη. Η Σίβυλλα αυτή ήταν η διασημότερη στον Ρωμαϊκό κόσμο, αντίστοιχα με την Σίβυλλα της Ερυθραίας για τον ελληνικό κόσμο. Το ιερό της Κυμαίας Σίβυλλας ανασκάφηκε το 1932